Priorytety polityki społecznej

Priorytety polityki społecznej

W Polsce potrzebna jest gruntowna reforma polityki społecznej. Jej celem powinno być wyrównywanie szans i tworzenie warunków umożliwiających ludziom godne życie oraz pełny udział w życiu społecznym, ekonomicznym, kulturalnym i politycznym. Niwelowanie nierówności między płciami i likwidacja ubóstwa również powinny być priorytetami polityki społecznej. Sprawiedliwość społeczna wymaga, aby wszystkie kobiety i mężczyźni, bez względu na rasę, klasę, wyznanie, orientację seksualną, wiek czy niepełnosprawność, mieli zapewniony dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji, mieszkań, dobrej pracy, godziwego wynagrodzenia i zabezpieczenia społecznego.

Nie zgadzamy się z traktowaniem polityki społecznej wyłącznie jako obciążenia dla budżetu państwa; dobra i aktywna polityka społeczna to inwestycja. Opieka jest niezbędna, aby jednostka mogła przeżyć i się rozwijać. Zapewnienie dobrej i opartej na szacunku dla jednostki opieki społecznej jest niezbędnym elementem funkcjonowania państwa demokratycznego, opartego na wszechstronnych i uniwersalnych prawach człowieka. Miarą postępu nie może być jedynie wzrost gospodarczy mierzony wielkością PKB. Wielkim wyzwaniem dla całej polityki ekonomiczno-społecznej jest przyjęcie alternatywnych dla PKB wskaźników postępu, uwzględniających takie czynniki jak np. oczekiwana długość życia, równość płci, podział płatnej i nieodpłatnej pracy, dostęp do opieki zdrowotnej, do edukacji, do czystego środowiska, które pozwolą ocenić spójność społeczną i kapitał społeczny. Mimo dodatniego wzrostu gospodarczego od 1994, w 2006 Polska znalazła się na 23 miejscu PKB, a dopiero na 37. miejscu według Human Development Index, na 35. według Gender Development Index i na 39. według Gender Empowerment Index. Wśród krajów OECD, tylko w Turcji jest większy zasięg ubóstwa dzieci. Główną przyczyną ubóstwa dzieci i dorosłych w Polsce jest brak pracy i praca za wynagrodzeniem, które nie zapewnia zaspokojenia podstawowych potrzeb.

Popieramy model państwa sprawiedliwości społecznej, które jest gwarantem bezpieczeństwa socjalnego i uczestniczy w podziale kosztów opieki.

W związku z powyższym proponujemy:

Redefinicję pracy: praca nie ogranicza się wyłącznie do płatnego zatrudnienia, to także aktywność nieprzynosząca dochodu, budująca interakcje i więzi społeczne oraz nieodpłatna praca wykonywana w domu. Dlatego domagamy się uznania nieodpłatnej pracy domowej związanej w wychowywaniem dzieci i opieką nad osobami zależnymi za pracę, która przynosi wymierną wartość społeczną i przyczynia się do zwiększenia PKB (według niektórych danych nawet o 23%). Domagamy się właściwego wynagradzania płatnej pracy opiekuńczej, w takich zawodach jak pielęgniarstwo, praca socjalna, edukacja, sprzątanie i podobne zawody. Postulujemy wypracowanie rozwiązań, które zapewnią zabezpieczenie emerytalne osobom wykonującym nieodpłatną pracę związaną z opieką nad dziećmi i osobami zależnymi i niemającymi płatnego zatrudnienia.

Tworzenie więcej wysokiej jakości miejsc pracy spełniających następujące warunki: godziwa płaca za godną pracę, równe wynagrodzenie za pracę tej samej wartości, dostęp do usług publicznych (w tym opieki nad dzieckiem i usług w zakresie ochrony zdrowia), bezpieczeństwo zatrudnienia, wolność od dyskryminacji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, wyznanie, orientację seksualną.

Zapewnienie równowagi między elastycznymi formami zatrudnienia a siatką zabezpieczeń socjalnych. Zapewnienie wszystkich praw pracowniczych w elastycznych formach zatrudnienia. Jakkolwiek elastyczność na rynku pracy może być odpowiedzią na współczesne wyzwania, to jednak nie może się wiązać z obniżeniem standardów socjalnych i pogorszeniem warunków pracy. Osoby zatrudnione na niestandardowe umowy powinny mieć prawo do porównywalnej ochrony jak osoby zatrudnione na etat.

W walce z bezrobociem należy położyć nacisk nie na aktywizację zawodową, lecz tworzenie nowych miejsc pracy i godnych warunków pracy, najczęściej bowiem wychodzi się z założenia, że ludzie „nie chcą pracować”, więc trzeba ich „zaktywizować”.

Wprowadzenie rozwiązań ułatwiających godzenie ról rodzinnych i zawodowych, w tym m.in. poprzez wydłużenie obligatoryjnego urlopu ojcowskiego co najmniej do 1 miesiąca, zwiększenie liczby bezpłatnych żłobków i przedszkoli.

Odstąpienie od modelu opieki, w którym koszty opieki i odpowiedzialność za jej sprawowanie zostają przerzucone na rodzinę, która musi korzystać z usług rynkowych bądź zorganizować opiekę we własnym zakresie, co najczęściej oznacza obciążenie kobiet obowiązkami opiekuńczymi. Należy zapewnić powszechną, dostępną finansowo i wysokiej jakości instytucjonalną opiekę nad dziećmi. W związku ze starzeniem się społeczeństwa należy również rozwijać publiczne usługi opiekuńcze dla osób starszych i/lub stworzyć instrumenty dofinansowania usług rynkowych w tym zakresie.

W systemie zabezpieczenia społecznego należy podnieść wysokość składek odprowadzanych przez państwo za osoby pozostające na urlopie wychowawczym i opiekujące się dzieckiem oraz wyrównać prawa osób samozatrudnionych, które obecnie są pozbawione prawa do składek emerytalnych za okres opieki nad dzieckiem.

Zwiększenie nakładów na publiczne świadczenia społeczne do poziomu średniej w Unii Europejskiej (obecnie są one o ok. 7 punktów procentowych niższe, zaś zasiłek dla bezrobotnych jest o 30% niższy od minimum socjalnego). Jednocześnie należy wprowadzić uniwersalny system świadczeń i zrezygnować ze zbyt restrykcyjnie ustalonych progów dochodowych uprawniających do pomocy społecznej.

Zwiększenie nakładów i tworzenie warunków umożliwiających rozwój budownictwa komunalnego, tak aby zapewnić dostęp do mieszkań ludziom o dochodach uniemożliwiających zakup własnego mieszkania na własnym rynku.