Czego chce Europa, czego chce Polska?

Do wyborów do Parlamentu Europejskiego zostało już raptem 9 miesięcy, a poziom wiedzy o nich tak w Unii Europejskiej jako całości, jak i w Polsce w szczególności, nie poraża. Badania Eurobarometru, streszczane na niedawnej konferencji prasowej w Warszawie wskazują, że tylko 13% Polek i Polaków wie, że w czerwcu 2009 roku będą mogli pójść do urn i zmienić - na lepsze lub na gorsze - europejską politykę. Europarlament ma do powiedzenia coraz więcej, wiele dyrektyw było w nim poważnie zmienianych, a nawet brało w nim swoje początki w żmudnych, nieformalnych negocjacjach. Każdy kolejny traktat (w tym i lizboński) zwiększał jego uprawnienia i mało prawdopodobne, by trend ten miał ulec zmianie - w końcu to jedyna instytucja, wybierana przez Europejki i Europejczyków w bezpośrednich wyborach.

Warto przypatrzeć się na kilka kwestii, które będą istotne w naszym kraju i nie pozostaną bez wpływu na wyniki. Przede wszystkim - frekwencja. Pytane i pytanych podzielono w skali 1-10 w zależności od poziomu chęci wzięcia oddania swego głosu. Osoby, które zdeklarowały, że zagłosują na 100% (czyli liczba 10), to tylko 21% (średnia unijna to 30%), a suma osób będących na poziomie od 6 do 10 wynosi 51%. Zgodnie z regularnymi obserwacjami socjologicznymi głosuje średnio o 20 punktów procentowych mniej, niż wynoszą deklaracje. Oznacza to, że możemy spodziewać się odsetka głosujących na poziomie jakichś 30% uprawnionych, co raczej nie zachwyca. Z drugiej strony z kolei jest to wzrost niemal o 50% w stosunku do wyborów z roku 2004, kiedy to mało kto zdecydował się na pójście do urn.

Kiedy już ktoś zdecyduje się na oddanie głosu, myśli o osobie, którą wybiera, a także o tematach dla niego istotnych. Jeśli chodzi o wymarzoną kandydatkę tudzież kandydata, to nie ma tu zaskoczenia. Liczy się jej/jego doświadczenie w kwestiach europejskich (48%), ale też stanowisko tejże osoby w sprawach krajowych i europejskich (odpowiednio 31 i 28%). To bardzo ciekawe, bowiem wskazuje na wybitnie personalistyczne traktowanie tych wyborów - dla porównania stanowisko samych partii w sprawach europejskich jest istotne jedynie dla 17% z nas. Dla porównania średnia europejska w tej dziedzinie wynosi 30%. Nie jest jednak aż tak fatalnie, bowiem jedynie 10% z nas kieruje się rozgłosem kandydatki/kandydata. Może być to zatem wskazówka dla wielu formacji (np. dla sił na lewo od PO), by nie zawierzać swych losów pierwszym lepszym "lokomotywom", ale by skupiać wokół siebie ludzi z charakterem, pasją i wizją.

Tematy kampanii w Polsce nie będą aż tak diametralnie różne od tych ogólnoeuropejskich. Tak tu, jak i na całym kontynencie bezrobocie i kwestie wzrostu gospodarczego będą bardzo ważne. Odróżnia nas z kolei mniejsza uwaga, poświęcona kwestii naszej siły nabywczej (tylko 15%, aczkolwiek badanie było wykonane przed aktualnym kryzysem finansowym), nieco większa zaś - przyszłości systemów emerytalnych. Kwestie, takie jak zachowanie narodowej tożsamości z jednej, albo też europejskiego modelu społecznego z drugiej, nie są specjalnie zauważane (odpowiednio 8 i 11% przy 47 dla wzrostu gospodarczego i 45 dla bezrobocia). Mniejsze od unijnej średniej jest tu też zainteresowanie przestępczością, terroryzmem czy migracjami - choć to ostatnie, z powodu sporej homogeniczności naszego społeczeństwa.

Jaka z tego nauka płynie dla zielonej polityki w Polsce? Przede wszystkim należy bardziej akcentować kwestie tego, że zrównoważony rozwój tworzy ekologiczne miejsca pracy, nie tylko w rolnictwie i turystyce, jak się sądzi, ale też w sektorze usług związanych ze społeczeństwem wiedzy, w energetyce etc. (tzw. green collar jobs). Skoro tak, to siłą rzeczy pokazuje się, że poprzez branie pod uwagę czynników ekologicznych, społecznych i ekonomicznych, bez dominacji tylko tego ostatniego, można liczyć na gospodarkę dużo bardziej zdrową i odporną na światowe zawirowania. Sporym wyzwaniem jest fakt, że tylko dla 18% Polek i Polaków ważną kwestią będą zmiany klimatyczne. To jeden z najniższych wskaźników w Europie, gdzie średnia wynosi 33%. Z drugiej zaś strony można uznać, że jest to całkiem niezły wynik, biorąc pod uwagę fakt, że jeszcze 2 lata temu był to temat praktycznie nieobecny w polskich mediach.

Cóż jeszcze warte jest wspomnienia? Ponad połowa Polek i Polaków uważa, że europarlament to odległa instytucja, która nie reprezentuje ich interesów. Zieloni, którzy mogą pochwalić się przynależnością do doświadczonej Europejskiej Partii Zielonych, mogą pokazać dużo lepiej niż inni, że nasze działania wpływają na poprawę jakości życia. W ten sposób pokazuje się tak doświadczenie, jak i bliskość ludzkim sprawom. Bliskość, której bardzo brakuje. Tak czy siak do czerwca może zmienić się jeszcze wiele, ale warto brać powyższe badania pod uwagę - szczególnie, że pełny tekst dostępny jest w Internecie.