24 kwietnia 2018 przedstawiciele i przedstawicielki Koła Warszawskiego Partii Zieloni zwrócili się z wnioskiem
o zbadanie skutków prywatyzacji komunalnego Stołecznego
Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Warszawie do Najwyższej Izby Kontroli.
Oto jego treść:
W imieniu
Zarządu Koła Warszawskiego Partii Zieloni zwracamy się z wnioskiem
o zbadanie skutków prywatyzacji komunalnego Stołecznego
Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Warszawie. W szczególności
wnioskujemy o zbadanie:
Wpływu
prywatyzacji komunalnego przedsiębiorstwa ciepłowniczego SPEC
na
możliwość prowadzenia polityki energetycznej i antysmogowej w
Warszawie;
Wpływu
prywatyzacji komunalnego przedsiębiorstwa ciepłowniczego SPEC
na
realizację zadań w zakresie dostaw ciepła do budynków przez m.
st. Warszawę;
Wzrostu
cen ciepła o ok. 20%, który nastąpił w ciągu 2 lat od sprzedaży
przedsiębiorstwa SPEC firmie Dalkia;
Stosunku
przychodów osiągniętych ze sprzedaży nieruchomości wchodzących
w skład prywatyzowanego przedsiębiorstwa SPEC przez firmy Dalkia i
Veolia w ciągu 5 lat
od prywatyzacji SPEC do przychodu
osiągniętego przez m. st. Warszawę ze sprzedaży akcji SPEC
firmie Dalkia. W szczególności zwracamy się o sprawdzenie, czy
nie doszło do niegospodarności ze strony urzędu m. st. Warszawy;
Czy
osoby, które podejmowały decyzje o prywatyzacji, nie skorzystały
na sprzedaży nieruchomości dawnej firmy SPEC o których mowa w
punkcie 4;
Przychodów
osiągniętych przez m. st. Warszawę z tytułu przekształcania
prawa użytkowania wieczystego na cele infrastruktury technicznej w
prawo użytkowania wieczystego na cele zabudowy mieszkaniowej,
biurowej i usługowej, dotyczącego nieruchomości określonych w p.
4. W szczególności zwracamy się o sprawdzenie, czy przychody
odzwierciedlały wzrost wartości nieruchomości na skutek wydanych
decyzji administracyjnych.
Uzasadnienie
Przedsiębiorstwo
komunalne SPEC zostało założone w 1954 r. w celu zapewnienia
dostaw ciepła do budynków, poprzez zdalaczynny system ciepłowniczy.
Taki system pozwalał
na likwidację nieefektywnych i mocno
zanieczyszczających środowisko lokalnych urządzeń ogrzewczych.
SPEC zajmował się budową i eksploatacją sieci ciepłowniczych,
kotłowni,
w początkowym okresie również elektrociepłowni. W
2011 r przedsiębiorstwo komunalne SPEC zostało sprywatyzowane
poprzez sprzedaż akcji firmie Dalkia, która po sprzedaży licznych
nieruchomości, nabytych jako składniki majątku SPEC, pozostałą
część tego majątku sprzedała firmie Veolia, która do dziś
eksploatuje warszawską sieć ciepłowniczą.
Zmiana formy
własności znacznie ograniczyła wpływ m. st. Warszawy na rozwój
miejskiego systemu ciepłowniczego. Temat ten powraca w kontekście
zanieczyszczenia powietrza.
Z apelem o
zbadanie wpływu prywatyzacji SPEC na zdolność m. st. Warszawy do
prowadzenia polityki antysmogowej Partia Zieloni zwróciła się do
Sejmiku Województwa Mazowieckiego, składając wnioski i uwagi do
projektu uchwały w sprawie wprowadzenia na obszarze Województwa
Mazowieckiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji
instalacji, w których następuje spalanie paliw, tzw. uchwały
antysmogowej w sierpniu 2017. O ile nam wiadomo, takie działanie nie
zostało podjęte. Złożone wówczas wnioski przekazujemy w
załączeniu.
Ciepło
wytwarzane w elektrociepłowniach i dostarczane do mieszkań siecią
ciepłowniczą jest tańsze niż ogrzewanie gazowe, czy elektryczne.
Jednakże, aby odbiorca miał możliwość wyboru sposobu ogrzewania,
budynek musi znajdować się w zasięgu sieci ciepłowniczej. Gdy
przedsiębiorstwo ciepłownicze było własnością miasta, rozbudowa
sieci uzgadniana była
z władzami miasta, skorelowana z jego
rozbudową i finansowana w głównej mierze z zysku przedsiębiorstwa.
Obecnie słyszymy, że m. st. Warszawa ma zamiar dofinansowywać
rozbudowę sieci. Budzi to nasze ogromne zdziwienie, gdyż po
prywatyzacji SPEC ceny ciepła wzrosły o ok. 20% w ciągu 2 lat
(taryfy ciepłownicze były zatwierdzone przez Urząd Regulacji
Energetyki), choć w tym samym czasie główne składniki kosztów,
tj. koszty zakupu węgla i energii elektrycznej, praktycznie się
nie zmieniły. Czemu zatem, przy tak podniesionych przychodach,
obecnego eksploatatora miejskiej sieci ciepłowniczej nie stać na
inwestycje? Wiele warszawskich wspólnot zwróciło się w 2013 r. z
pytaniem o powody wzrostu cen ciepła do Urzędu Regulacji
Energetyki. Korespondencję w tej sprawie przekazujemy w załączeniu.
Przypominamy,
że przy niższych cenach ciepła przedsiębiorstwo komunalne SPEC
skutecznie realizowało inwestycje i dzieliło się corocznym zyskiem
z budżetem miasta. Dlatego bulwersujący jest fakt, iż na skutek
prywatyzacji m. st. Warszawa nie tylko utraciło stały dochód, ale
jeszcze dopłaca do inwestycji w majątek prywatnej firmy. Zbadana
winna być także poprawność taryf ciepłowniczych dla m. st.
Warszawy co najmniej od 2007 r. Nagła zwyżka cen ciepła sugeruje,
że albo taryfy ustalane dla SPEC były zaniżone, co obniżało
wartość przedsiębiorstwa bezpośrednio przed prywatyzacją, albo
taryfy po prywatyzacji zostały zawyżone, co daje nadmierne zyski
obecnym właścicielom, a w sferze społecznej pogłębia ubóstwo
energetyczne warszawianek i warszawiaków. Podkreślić należy, że
zyski wypracowywane przez SPEC zasilały budżet miasta.
Zwracamy
również uwagę iż przedsiębiorstwo komunalne SPEC zostało
sprywatyzowane w tym samym roku, w którym PGNiG – spółka z
dominującym udziałem Skarbu Państwa – odkupiło
elektrociepłownie warszawskie od firmy Vattenfall. Po kilku latach
od sprzedaży stołecznych elektrociepłowni zagranicznemu koncernowi
podjęto decyzję o ich renacjonalizacji poprzez wykup przez firmę z
udziałem Skarbu Państwa, gdyż uznano, że państwo polskie powinno
mieć kontrolę nad tymi ważnymi dla rozwoju miasta obiektami. Mimo
to w tym samym czasie zdecydowano o prywatyzacji najbardziej
istotnego elementu systemu ciepłowniczego, czyli sieci. Taka
polityka wydaje się nieracjonalna. Ze względów technicznych nie
jest możliwa budowa równoległych sieci na tym samym terenie, toteż
działalność polegająca na przesyle ciepła, tak jak przy przesyle
energii elektrycznej, jest naturalnym monopolem. Unia Europejska,
dostrzegając ten problem, zaleca aby sieci przesyłowe były
własnością publiczną, między innymi w celu zapewnienia ciągłości
dostaw i równego dostępu do rynku różnym wytwórcom energii. Czy
decyzja o prywatyzacji miejskiej sieci ciepłowniczej w Warszawie
jest zatem spójna
z polityką energetyczną zalecaną przez UE?
Majątek
SPEC tworzony był przez 57 lat, początkowo finansowany w całości
przez miasto,
a stopniowo w coraz większym stopniu przez
przedsiębiorstwo z marży płaconej przez odbiorców ciepła. W jego
skład wchodziły sieci ciepłownicze, przepompownie, węzły
ciepłownicze i wiele nieruchomości. Zbadania wymaga objęcie
prywatyzacją tych nieruchomości będących w użytkowaniu SPEC,
które w ciągu kilku lat po prywatyzacji zostały sprzedane. Ważne
jest zbadanie stosunku przychodów uzyskanych ze sprzedaży tych
nieruchomości do przychodu osiągniętego przez m. st. Warszawę ze
sprzedaży akcji SPEC firmie DALKIA, o co wnioskujemy w p. 4. Istotne
przy tym jest uwzględnienie przychodów uzyskanych przez m. st.
Warszawa z tytułu przekształcania prawa użytkowania wieczystego na
cele infrastruktury technicznej w prawo użytkowania wieczystego na
cele zabudowy mieszkaniowej, biurowej i usługowej, dotyczącego
nieruchomości określonych w p. 4. Zmiana celu przeznaczenia
nieruchomości oraz wydłużenie okresu dzierżawy wieczystej
znacznie wpływa na wartość nieruchomości. Jakie korzyści z
podjęcia tych decyzji odniosło m. st. Warszawa? Czy osoby
podejmujące decyzje o składnikach majątku do sprywatyzowania nie
odniosły korzyści przy transakcjach sprzedaży i zmiany
przeznaczenia nieruchomości wspomnianych powyżej?
Zależy nam
na tym, aby warszawianki i warszawiacy mogli korzystać z taniego
ciepła produkowanego i dostarczanego w sposób efektywny i przyjazny
dla środowiska. System ciepłowniczy jest
kluczowym elementem miejskiej infrastruktury, który powinien być
dostępny w równym stopniu dla wszystkich, gdy tylko pozwalają na
to względy techniczne. Jako dobro wspólne, nie powinien być
źródłem zysków dla prywatnych koncernów, tylko przynosić
korzyści całej miejskiej społeczności.
Ze względu
na istotność problemu i powyższe wątpliwości dotyczące
prywatyzacji SPEC wnosimy o szybkie i dogłębne zbadanie sprawy,
które może pomóc uniknąć dalszych błędów w zarządzaniu tym
kluczowym elementem infrastruktury miejskiej.
Czekamy na reakcję NIK!
Zdjęcia: Aleksandra Kołeczek
